Heritage in Focus
Αυτή η πρωτοβουλία φιλοξενείται από το Goethe-Institut Αθηνών σε συνεργασία με το Humboldt Forum.
Οπτική ταυτότητα: Thinking
Heritage in Focus
HERITAGE IN FOCUS #1
Χώροι μουσικής και κινηματογράφου σε κίνδυνο
Στις 27 Νοεμβρίου η σειρά εκδηλώσεων ήταν αφιερωμένη στο θέμα της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Με παραδείγματα την κουλτούρα των βερολινέζικων κλαμπ (που από το 2024 ανήκουν στην άυλη παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά) και του αθηναϊκού κινηματογραφικού τοπίου, αναλύθηκαν οι επιπτώσεις φαινομένων όπως του «αστικού εξευγενισμού» και του «υπερτουρισμού» –πυροδοτούμενα αμφότερα από μια ολοένα μεγαλύτερη εμπορευματοποίηση μιας χαρακτηριστικής πολιτιστικής κληρονομιάς– στον κοινωνικό ιστό των πόλεων. Θάνατος της σκηνής των κλαμπ, απώλειες σε χώρους παρουσίασης έργων του πολιτισμού και τυποποίηση των πολιτιστικών εκδηλώσεων που προσφέρονται στο κοινό είναι οι λέξεις-κλειδιά του επίκαιρου αυτού προβληματισμού, που γεννά έντονες αντιδράσεις από τη μεριά του καλλιτεχνικού χώρου.
Περισσότερα
Μετά την προβολή της ταινίας Berlin Utopiekadaver [Η εκκένωση του Βερολίνου] και μια συζήτηση με τον σκηνοθέτη Johannes Blume, το πάνελ με συντονίστρια τη δημοσιογράφο επί πολιτιστικών θεμάτων Cathryn Drake θα στραφεί στη δυναμική του αστικού εξευγενισμού και της ολοένα μεγαλύτερης πίεσης των επενδυτών αλλά και ενός όλο και πιο εμπορικού διεθνούς τουρισμού. Μαζί με τον πρόεδρο της Επιτροπής των Κλαμπ του Βερολίνου Marcel Weber και την καλλιτέχνιδα Linda Paganelli (που αυτή τη στιγμή παρουσιάζει έκθεση με θέμα τον αστικό εξευγενισμό στο Stadtmuseum Berlin), θα συζητήσουν η αρχιτέκτονας και καλλιτέχνιδα από την Αθήνα Σοφία Ντώνα, η θεωρητικός του κινηματογράφου και πρόεδρος της Ταινιοθήκης Ελλάδος Μαρία Κομνηνού, καθώς και η αρχαιολόγος και ιδιοκτήτρια κινηματογράφων Πέγκυ Ρίγγα. Οι συνομιλητές θα αναπτύξουν σενάρια του πώς μπορούν να αντιδράσουν οι πόλεις, οι κάτοικοι και οι κοινότητές τους σε αυτές τις προκλήσεις, καθώς και του πώς μπορούν να εκφραστούν και να τοποθετηθούν απέναντι σε αυτές καλλιτέχνες/-ιδες και ακτιβιστές/-στριες. Η βραδιά θα κλείσει με ένα ελληνογερμανικό dj-set από τον DJ Irakli και την Ablaze Meursault.
Οι υπόλοιπες εκδηλώσεις έχουν θέμα την αρχιτεκτονική κληρονομιά και τις κοινωνικο-πολιτιστικές επιπτώσεις σε αυτήν, με αφετηρία την ταραχώδη ιστορία του Humboldt Forum και το μεγάλης κλίμακας έργο αστικής ανάπλασης «Έξυπνη Πόλη» στο Ελληνικό (Φεβρουάριος 2025). Τον Απρίλιο του 2025 θα διερευνηθεί το μεγάλο θέμα της εθνογένεσης (nation building) υπό το πρίσμα των ευρημάτων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος και της επιστροφής αρχαιοτήτων στις χώρες προέλευσης. Τέλος, θα συζητηθεί το θέμα του non-human agency, του πώς αντιμετωπίζεται η κληρονομιά της φύσης και τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτήν, ζητήματα που κερδίζουν παγκοσμίως έδαφος στον δημόσιο λόγο. Το γενικό πρόγραμμα περιλαμβάνει επίσης προβολές ταινιών και συζητήσεις με ανθρώπους από τον χώρο της σκηνοθεσίας (μεταξύ των οποίων ο Heinz Emigholz), φωτίζοντας τις καλλιτεχνικές πτυχές του θέματος και προσφέροντας επιπλέον δυνατότητες ανταλλαγής απόψεων και εμπειριών.
Berlin Utopiekadaver [Η εκκένωση του Βερολίνου], Johannes Blume, 2024, 95’
Στα γερμανικά, με υπότιτλους στα ελληνικά και τα αγγλικά
Q&A: Johannes Blume
20:30 Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης
Με τη συμμετοχή των Μαρία Κομνηνού, Σοφία Ντώνα, Πέγκυ Ρίγγα, Linda Paganelli και Marcel Weber
Σε συντονισμό της Cathryn Drake
22:00 DJ Sets
Irakli, Ablaze Meursault
-
Σοφία Ντώνα / Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης
Η Σοφία Ντώνα είναι εικαστικός και αρχιτέκτονας. Το έργο της, τοποθετημένο ανάμεσα στην αρχιτεκτονική και την τέχνη, πραγματεύεται κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά ζητήματα με διεπιστημονικό τρόπο μέσω της site-specific πρακτικής. Εστιάζοντας στη συνοριακή περιοχή μεταξύ του Μεξικού και των ΗΠΑ, σε διαφορετικές στρατηγικές εξώσεων ή σε ιστορικά-συμβολικά αρχιτεκτονικά στοιχεία εξουσίας, η Ντώνα δημιουργεί εγκαταστάσεις και βίντεο που διαστρεβλώνουν τις καθιερωμένες αντιλήψεις της καθημερινότητας. Τα έργα της φωτίζουν μια σειρά καταστάσεων και αφηγήσεων, διαβάζοντάς τες από μια άλλη οπτική για να αποκαλύψουν κρυμμένα, ξεχασμένα ή απαρατήρητα στοιχεία. Μέρος της καλλιτεχνικής της πρακτικής είναι η απο-οικειοποίηση, που οδηγεί σε έργα τόσο αποκαλυπτικά όσο και ποιητικά. Συγκεκριμένες πράξεις, όπως η κατασκευή ενός αντίγραφου συνοριακής οροσειράς από άμμο, η επέκταση ενός μπαλκονιού, η μεταφορά ενός φωτιστικού αυτοκινητοδρόμου ή η μεγέθυνση μιας πόρτας, μετατρέπουν οικεία αντικείμενα σε απροσδόκητα στοιχεία αφήγησης. Μέσα από διαδικασίες απο-οικειοποίησης, αποξένωσης και αλλοτρίωσης, τα αλλαγμένα τεχνουργήματα αποκαλύπτουν ιστορίες και νοήματα, αναπαράγουν αναμνήσεις και αυξάνουν την ευαισθητοποίηση μέσω της κανονικότητας της προσομοίωσης.
-
Μαρία Κομνηνού / Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης
Η Μαρία Κομνηνού είναι Ομότιμη Καθηγήτρια του ΕΚΠΑ και Πρόεδρος του ΔΣ της Ταινιοθήκης της Ελλάδος. Έχει διδάξει στην Αθήνα και στο Λονδίνο, όπου υπηρέτησε ως επίτιμη ερευνητική εταίρος στο κολέγιο Birkbeck. Διδάσκει στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα Πολιτισμικές και Κινηματογραφικές Σπουδές του ΕΜΜΕ. Είναι επίσης καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας, το οποίο ετοιμάζει την 13η έκδοσή του τον Δεκέμβριο του 2024. Επιπλέον, είναι υπεύθυνη για τη δημιουργία του Εργαστηρίου Ψηφιοποίησης και Αποκατάστασης, που υλοποιείται με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης. Έχει γράψει πολλά άρθρα και βιβλία στα ελληνικά και στα αγγλικά.
-
Linda Paganelli / Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης
Η Linda Paganelli είναι Ιταλίδα οπτική ανθρωπολόγος, καλλιτέχνιδα και κινηματογραφίστρια, εγκατεστημένη στο Βερολίνο από το 2017. Υιοθετώντας μια αισθητηριακή και συμπεριληπτική προσέγγιση, καθώς και μια ανθρωπολογική, αποαποικιακή και queer-φεμινιστική οπτική, εστιάζει με το έργο της σε θέματα όπως η μετανάστευση, η νοσταλγία και το ανήκειν, η μαζική βία, η κουλτούρα της μνήμης, οι πραγματικότητες των μεταπολεμικών ζωνών, το οικολογικό πένθος και η σχέση μεταξύ των ανθρώπων και των άλλων ειδών. Η Paganelli συνεργάζεται με μουσεία, γκαλερί, πανεπιστήμια, εκπαιδευτικά ιδρύματα και ΜΚΟ, ενώ είναι συνδιαχειρίστρια του Berlin Independent Film Community.
-
Πέγκυ Ρίγγα / Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης
Η Πέγκυ Ρίγγα γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε Αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και απέκτησε δύο μεταπτυχιακούς τίτλους στην Αιγυπτιολογία και στην Κλασική Αρχαιολογία από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (UCL και King’s College). Για σχεδόν μια δεκαετία, εργάστηκε ως συμβασιούχος αρχαιολόγος σε διάφορα μέρη της Αττικής. Μετά τον θάνατο του πατέρα της το 2013, ανέλαβε την οικογενειακή επιχείρηση, η οποία περιλαμβάνει τρία θερινά σινεμά (Αθήνα, Ριβιέρα, VOX) και ένα χειμερινό (Ααβόρα). Παρόλο που από τότε έχει συμμετάσχει μόνο σε μία ανασκαφή, θεωρεί τον εαυτό της περισσότερο αρχαιολόγο παρά επιχειρηματία.
-
Marcel Weber / Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης
Ο Marcel Weber, πρώτος πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Clubcommission Berlin, είναι ένας έμπειρος οραματιστής αλλαγών και πιστοποιημένος συστημικός επιχειρηματικός σύμβουλος, με ειδίκευση στη διαμόρφωση βιώσιμων και ποικιλόμορφων οργανωτικών συστημάτων. Από το 2022, είναι πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Clubcommission Berlin και υπηρέτησε ως διευθύνων σύμβουλος του SchwuZ Queer Club μέχρι τον Αύγουστο του 2024. Με πάνω από δύο δεκαετίες εμπειρίας στη νυχτερινή ζωή, ο Weber ξεκίνησε την επαγγελματική του σταδιοδρομία ως μαθητευόμενος υπάλληλος επικοινωνίας γραφείου. Μετά από διάφορες θέσεις εντός και εκτός του σύμπαντος του SchwuZ, διορίστηκε διευθύνων σύμβουλος του queer θεσμού το 2012. Ο Weber υποστηρίζει με πάθος την αναγνώριση του queer τρόπου ζωής, την ισότητα των φύλων και τη βιώσιμη ανάπτυξη της κλαμπ κουλτούρας, ενώ η δέσμευσή του περιλαμβάνει κοινωνικές, οικολογικές και οικονομικές ανησυχίες. Στον ελεύθερο χρόνο του, εργάζεται περιστασιακά ως DJ και έχει μεγάλο πάθος για τη house και την disco μουσική.
-
Cathryn Drake / Συντονισμός
Η Cathryn Drake είναι συγγραφέας και τεχνοκριτικός, με άρθρα και κριτικές για τη σύγχρονη τέχνη, το design και ταξιδιωτικούς προορισμούς σε έντυπες και διαδικτυακές εκδόσεις όπως Artforum, e-flux Criticism, frieze, Metropolis, Men’s Vogue, Time και Wall Street Journal. Έχει γράψει για τον ρόλο της τέχνης στη δημόσια σφαίρα, την αστική ανάπτυξη σε συνδυασμό με ιστορικά διατηρητέα κτίρια, καθώς και για την κουλτούρα και την αρχιτεκτονική των δημόσιων λουτρών από την αρχαιότητα έως σήμερα. Η Drake έχει επιμεληθεί την έκθεση "The Presence of Absence, or the Catastrophe Theory", η οποία παρουσιάστηκε στο Ίδρυμα Izolyatsia στο Κίεβο και στο Κέντρο Τεχνών NiMAC στη Λευκωσία. Η έκθεση εξερεύνησε θέματα όπως το τοπίο και η μνήμη, η αμνησία και ο εθνικισμός, η ταυτότητα και η αντίσταση, ο κατακερματισμός και ο εκτοπισμός, η αποξένωση και η νοσταλγία για τόπους που πιθανώς δεν υφίστανται, μέσα από το έργο καλλιτεχνών από την Αλβανία, την Τουρκία, την Κύπρο και την Ελλάδα. Ως πρώην επικεφαλής επιμελήτρια κειμένων στο περιοδικό design Metropolis και συντάκτρια στο MoMA, πλέον επιμελείται εκδόσεις για τη Σχολή Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου του Γέιλ. Έχει διατελέσει επίσης διευθύντρια δημοσίων σχέσεων του Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Αν Άρμπορ και διευθύντρια παραγωγής για τα γυρίσματα δύο ταινιών μεγάλου μήκους στη Νέα Υόρκη: την ελβετική ταινία μυστηρίου "Morocco" και τη ρωσοαμερικανική παραγωγή "Beyond the Ocean". Μετά την αποφοίτησή της με πτυχίο στις πολιτικές επιστήμες και τη δημιουργική γραφή, εργάστηκε για αρκετά χρόνια ως κοινοβουλευτική βοηθός του Αμερικανού γερουσιαστή Timothy Wirth στην Ουάσιγκτον.
-
Johannes Blume / Σκηνοθέτης
Ο Johannes Blume γεννήθηκε στο Βερολίνο. Στην τελευταία τάξη του σχολείου, διακόπτει χωρίς να δώσει απολυτήριες εξετάσεις και για μερικά χρόνια δουλεύει ως μπάρμαν σε ένα ανεξάρτητο μικρό θέατρο. Αποκτά πρακτική εμπειρία στον κινηματογράφο ως βοηθός παραγωγής και βοηθός σκηνοθέτη σε διάφορες κινηματογραφικές παραγωγές. Δημιουργεί αρκετές πειραματικές και μικρού μήκους ταινίες, καθώς και άλλες φιλμικές δουλειές που του ανατίθενται από πολιτιστικούς και κοινωνικο-οικολογικούς φορείς ή προγράμματα. Το 2013 μεταπηδά από το πρακτικό στο ακαδημαϊκό πεδίο: αφού παίρνει το απολυτήριο λυκείου από Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας, σπουδάζει Φιλοσοφία και Θεωρία του Κινηματογράφου στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου. Μετά την αποφοίτησή του το 2019, ο Johannes Blume εργάζεται ως σκηνοθέτης και αρθρογράφος. Το μεσαίου μήκους ντοκιμαντέρ του "Strawalde" αποσπά καλές κριτικές. Το πρώτο μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ του με τίτλο "Berlin Utopiekadaver" υλοποιείται σε συνεργασία με τη Filmgalerie 451 και με την υποστήριξη του ZDF στο πλαίσιο της σειράς "Das kleine Fernsehspiel", ενώ διακρίνεται με το βραβείο Max Ophüls για την «Καλύτερη Μουσική σε Ντοκιμαντέρ».
-
Irakli / DJ
Έχοντας καταγωγή από τη Γεωργία, ο DJ Irakli (Irakli Kiziria) εγκαταστάθηκε νωρίς στη γερμανική πρωτεύουσα, όπου ανέδειξε και εξέλιξε μια πτυχή της τοπικής μουσικής σκηνής, προσδίδοντάς της διεθνή εμβέλεια. Το 2013 λάνσαρε το STAUB, ένα από τα πιο δημοφιλή techno πάρτι του Βερολίνου. Ως μέλος του ντουέτου παραγωγής I/Y, κυκλοφορεί τη μουσική του από την ομώνυμη δισκογραφική εταιρεία, της οποίας είναι συνιδρυτής. Πάνω απ’ όλα, όμως, η τέχνη του Irakli πίσω από τα πλατό έχει δοκιμαστεί στους πιο κλασικούς underground χώρους του Βερολίνου, όπως τα Tresor, Berghain και Griessmuehle, ενώ το όραμά του για την ηλεκτρονική μουσική έχει ταξιδέψει σε όλη την Ευρώπη και την Αμερική. Το 2017 συνίδρυσε το Intergalactic Research Institute for Sound, μαζί με καλλιτέχνες όπως οι Stanislav Tolkachev, Natalie Beridze και Rezo Glonti. Ο Irakli ηγείται επίσης ενός ακμάζοντος δικτύου που εξερευνά τις διάφορες πτυχές της ambient μουσικής, εμπνευσμένης από τους τόνους και τα ηχοχρώματα της γενέτειράς του, της Γεωργίας. Προσθέτοντας ορχηστρικές συνεργασίες και ηχητικές εγκαταστάσεις στο έργο του εκτός των κλαμπ, οι αναπτυσσόμενες πλατφόρμες του και οι βαθιές διασυνδέσεις του με το Βερολίνο του επιτρέπουν να εξερευνά τις πιο αφαιρετικές και πειραματικές επικράτειες της techno. Με νέα εγχειρήματα και ένα δημιουργικό ρεπερτόριο σε εξέλιξη, τα DJ σετ, οι δισκογραφικές εταιρείες και τα πάρτι του Irakli διακρίνονται πάντοτε από μοναδικές ποιότητες. Είτε εξερευνά ηχοτοπία χωρίς ρυθμικό σκελετό είτε καταιγιστική techno, ο Irakli καταφέρνει σταθερά να δημιουργεί κάτι ξεχωριστό.
-
Ablaze Meursault / DJ
Η DJ Ablaze Meursault, ή αλλιώς Κατερίνα Π. Τριχιά, αποφοίτησε το 2012 από το Τμήμα Θεατρικών Σπουδών της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και το 2017 ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό της με τίτλο «Πολιτισμικές και Κινηματογραφικές Σπουδές» στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Αντικείμενο της διπλωματικής εργασίας της ήταν η ιστορία και η καταγραφή της δραστηριότητας των ανεξάρτητων δισκογραφικών εταιρειών στη δεκαετία του ’90 στην Ελλάδα. Η καλλιτεχνική της πρακτική αφορά τη μουσική (περιοδική έκδοση Filament Zine), τον κινηματογράφο (προβολές Boiling Films, Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας, Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας, Ios Festival, Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σύρου) και τη φωτογραφία (Studio Trichia).
Johannes Blume, 2024, 92 λεπτά
Ένας ταξιτζής κάνει μια διαδρομή στην πόλη, μιλώντας για τις σαρωτικές αλλαγές σε αυτήν και για την έκρηξη στην αγορά των ακινήτων. Ο ίδιος είναι ένας πάνκης αλλά και γνωστή φιγούρα στον χώρο των αυτόνομων της πόλης. Οι στάσεις του στη διαδρομή γίνονται σε εμβληματικές τοποθεσίες της πόλης, όπως είναι οι Rigaer Straße, Liebigstraße, das Tuntenhaus, Potse, Drugstore, Syndikat, Meuterei και Köpi, όλοι τους χώροι που αγωνίζονται για την επιβίωσή τους. Νέοι άνθρωποι από συλλογικότητες όπως η Potse και η Drugstore ανησυχούν για το μέλλον της αυτοργανωμένης ζωής τους. Γυναίκες από την κατάληψη της Liebigstraße εξηγούν πόσο σημαντικός στάθηκε ο χώρος τους για τις ανάγκες στέγασης της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Οι τελευταίες εκκενώσεις κτιρίων δεν έχουν ακόμη διεκπεραιωθεί, ενώ επίκεινται οι επόμενες από στιγμή σε στιγμή: το αυτόνομο κέντρο νεολαίας Potse έχει κληθεί να παραδώσει τα κλειδιά του χώρου και οι διαπραγματεύσεις σχετικά με το Köpi Wagenplatz βρίσκονται σε εξέλιξη. Μέσα από τα μάτια των πρωταγωνιστών εισερχόμαστε στον κόσμο των καταλήψεων. Μαζί τους, περιηγούμαστε σε πορείες, συναυλίες, διαδηλώσεις, συλλογικές κουζίνες (KüFas), καθώς και στις προσωπικές και επαγγελματικές ζωές τους. Ξανά και ξανά, μια δυνατή φωνή ακούγεται από το μεγάφωνο και κηρύσσει τον πόλεμο στην πόλη των πλουσίων.
HERITAGE IN FOCUS #2
Παρακαταθήκες αεροδρομίων: Tempelhof και Ελληνικό
Στις 6 Φεβρουαρίου, η δεύτερη εκδήλωση της σειράς "Heritage in Focus" εστίασε σε όψεις της πολεοδομικής κληρονομιάς. Τόσο στην Αθήνα όσο και στο Βερολίνο διεξήχθη ένας ζωηρός διάλογος γύρω από τη διαχείριση της διατηρητέας αστικής αρχιτεκτονικής. Με αφορμή την ανακατασκευή του ανακτόρου του Βερολίνου για τη στέγαση του Humboldt Forum, στη γερμανική πρωτεύουσα ο διάλογος αυτός στράφηκε στις αρχιτεκτονικές μορφές που κοιτάζουν προς το παρελθόν αλλά και σε προσεγγίσεις της γερμανικής ιστορίας. Οι συζητήσεις γύρω από την αθηναϊκή πολυκατοικία των δεκαετιών 1930-1970 μαρτυρούν το έντονο ενδιαφέρον για την αρχιτεκτονική κληρονομιά του μοντερνισμού και τις κοινωνικοπολιτικές επιπτώσεις του στην πόλη.
Περισσότερα
Ο διακεκριμένος θεωρητικός της αρχιτεκτονικής Anh-Linh Ngo, μέλος της Ακαδημίας των Τεχνών του Βερολίνου, εντοπίζει σε μια σύντομη παρουσίαση τα κύρια γνωρίσματα στη διαχείριση της πολεοδομικής κληρονομιάς του Βερολίνου – αλλά και τις πιθανές μορφές συμμετοχής στο πεδίο αυτό, λαμβάνοντας υπόψη τις πολιτικές πιέσεις που ασκούνται και τα οικονομικά συμφέροντα που διακυβεύονται. Η συζήτηση στρογγυλής τραπέζης που θα ακολουθήσει έχει θέμα τα μεγάλης κλίμακας έργα ανάπλασης στην Αθήνα και στο Βερολίνο, τα οποία αυτή τη στιγμή παρουσιάζουν μια αξιοσημείωτη δυναμική και εντυπωσιακές αντιστοιχίες. Οι δύο πόλεις διέθεταν για πολλά χρόνια αεροδρόμια εντός του αστικού ιστού τους, το Tempelhof στο Βερολίνο και το Ελληνικό στην Αθήνα, τα οποία εγκαινιάστηκαν τις δεκαετίες του 1920 και του 1930 αντίστοιχα και είχαν μακροχρόνιες συνέπειες στην πολεοδομική τους ανάπτυξη. Το κλείσιμο των δύο αερολιμένων στις αρχές της δεκαετίας του 2000 αφύπνισε αρχιτεκτονικούς προβληματισμούς και έφερε στο προσκήνιο ερωτήματα σχετικά με την προσέγγιση της ιστορικής αξίας αυτών των κεντρικών, για τον τομέα των μεταφορών, κόμβων. Οι αρχιτέκτονες Malte Wilms (Πανεπιστήμιο Leibniz, Ανόβερο) και Jolene Lee (Βερολίνο) που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία Architects4THF θα μιλήσουν στο πάνελ, το οποίο συντονίζει η Δέσποινα Ζευκιλή, για τη δραστηριοποίηση της κοινωνίας των πολιτών με σκοπό τη διατήρηση του Tempelhofer Feld, ενός ελεύθερου χώρου πρασίνου μέσα στην πόλη, που δημιουργήθηκε στην έκταση του πρώην αεροδρομίου και πλαισιώνεται από το επιβλητικό κτίσμα το οποίο χρονολογείται στην περίοδο του εθνικοσοσιαλισμού. Οι αρχιτεκτόνισσες Ίρις Λυκουριώτη (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας) και Πολίνα Πρέντου (Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο) θα μιλήσουν για τις δυνατότητες και τα ελαττώματα του αθηναϊκού αναπτυξιακού προγράμματος του Ελληνικού. Η αρχιτεκτόνισσα και ερευνήτρια Χριστίνα Βαρβία θα παρουσιάσει ένα ερευνητικό πρόγραμμα που προσεγγίζει την ιστορία του αεροδρομίου του Ελληνικού μέσα από μια προσωπική σκοπιά.
Με το ντοκιμαντέρ Schlachthäuser der Moderne [Σφαγεία του μοντερνισμού], ο κινηματογραφιστής Heinz Emigholz εξετάζει, στη συνέχεια, το πεδίο εντάσεων ανάμεσα στην αβανγκάρντ και στην πολιτική προπαγάνδα της μοντέρνας αρχιτεκτονικής, μεταξύ άλλων με αφορμή το Humboldt Forum στο Βερολίνο.
Η έκθεση των Kilian Schmitz-Hübsch και Δημήτρη Κλεάνθη, που παρουσιάζεται παράλληλα στο Κάτω Φουαγιέ του Ινστιτούτου με τίτλο Πολυκατοικίες της Αθήνας 1930-1975, ρίχνει φως στο φαινόμενο της πολυκατοικίας και στη σημασία του για την ανάπτυξη του πολεοδομικού ιστού της Αθήνας.
Η βραδιά θα κλείσει με δύο DJ sets: τη μουσική επιλέγουν η Minou Oram από τον ραδιοφωνικό σταθμό THF που στεγάζεται στο Tempelhofer Feld του Βερολίνου και ο Kostadis από την Αθήνα.
Παρουσίαση έργου: Χριστίνα Βαρβία
Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης: Ίρις Λυκουριώτη, Πολίνα Πρέντου,Jolene Lee, Malte Wilms
Συντονισμός: Δέσποινα Ζευκιλή
20:30 Προβολή ταινίας
Schlachthäuser der Moderne [Σφαγεία του μοντερνισμού], Heinz Emigholz, 2022, 80΄
Στα γερμανικά, με υπότιτλους στα ελληνικά και τα αγγλικά
Q&A: Heinz Emigholz
22:00 DJ Sets
Kostadis, Minou Oram (THF-Radio)
-
Anh-Linh Ngo / Κεντρική ομιλία
Ο Anh-Linh Ngo (γενν. 1974) είναι αρθρογράφος για θέματα αρχιτεκτονικής, επιμελητής εκθέσεων και διευθυντής σύνταξης του περιοδικού ARCH+. Στο πλαίσιο των δράσεων του ARCH+, επιμελείται τακτικά εκθέσεις και ερευνητικά πρότζεκτ, όπως το projekt bauhaus (2015–2019), το Cohabitation (2021) και το The Great Repair (2023/24). Από το 2010 μέχρι το 2016 ήταν μέλος της καλλιτεχνικής συμβουλευτικής επιτροπής του ifa – Institut für Auslandsbeziehungen (Ινστιτούτο Εξωτερικών Πολιτιστικών Σχέσεων), για το οποίο διοργάνωσε και συνεπιμελήθηκε τις περιοδεύουσες εκθέσεις An Atlas of Commoning (2018) και Post-Oil City (2009). Αυτή την περίοδο είναι μέλος του εποπτικού συμβουλίου για την έκθεση IBA 2027 στη Μητροπολιτική Περιφέρεια της Στουτγάρδης και της Akademie Schloss Solitude, καθώς και μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής του Goethe-Institut. Ήταν συνεπιμελητής του Γερμανικού Περιπτέρου στη 18η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής στη Βενετία το 2023. Το 2021 έγινε μέλος της Ακαδημίας Τεχνών του Βερολίνου, της οποίας είναι αντιπρόεδρος από τον Μάιο του 2024.
-
Ίρις Λυκουριώτη / Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης
Η Ίρις Λυκουριώτη είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Έχει συνεπιμεληθεί βιβλία και το έργο της, θεωρητικό, εκπαιδευτικό και κτισμένο, έχει παρουσιαστεί σε εκθέσεις, εργαστήρια, συνέδρια και επιστημονικά έντυπα, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στις πολιτικές που καθορίζουν τον σχεδιασμό και την παραγωγή υλικών αντικειμένων και χώρων (Τεχνογεωγραφίες), χρησιμοποιώντας θεωρητικές βάσεις όπως οι Επιστημολογίες του Νότου και η φεμινιστική θεωρία. Είναι ιδρυτικό μέλος της ομάδας "Οι αρχιτέκτονες της Φάλαινας" και του Κέντρου Νέων Μέσων και Φεμινιστικών Πρακτικών στον Δημόσιο Χώρο.
-
Πολίνα Πρέντου / Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης
Η Πολίνα Πρέντου είναι MSc αρχιτεκτόνισσα-πολεοδόμος (ΕΜΠ) και υποψήφια διδάκτορας στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, με διατριβή που εστιάζει στις έμφυλες προσεγγίσεις των κινημάτων πόλης για ελεύθερους χώρους στην Αθήνα. Είναι ερευνήτρια στο Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος του ΕΜΠ και συμμετέχει σε ερευνητικά προγράμματα όπως το Μητροπολιτικό Πάρκο στο Ελληνικό, η ανάπλαση των Λιπασμάτων Δραπετσώνας και οι προσφυγικές γειτονιές του Πειραιά. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα συνδυάζουν τις έμφυλες προσεγγίσεις στον αστικό σχεδιασμό με τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις των μεγάλων έργων στον αστικό χώρο.
-
ETA: Jolene Lee & Malte Wilms / Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης
ETA (Estimated Time of Arrival): εκτιμώμενος χρόνος άφιξης. Διαστημική εξερεύνηση στο πεδίο της έρευνας και παραγωγή πρωτοτύπων μέσω της ανακάλυψης, της εξέτασης και της κατάδυσης στα βαθιά. ETA: μια συνεργατική ταυτότητα σε διαρκή αλλαγή . Συγκροτείται από την Jolene Lee και τον Malte Wilms, οι οποίοι αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους ως ενεργούς παράγοντες εντός ενός ζωντανού δικτύου. Η στρατηγική και αναλυτική τους προσέγγιση τούς επιτρέπει να εστιάζουν σε λεπτομέρειες ή στη μεγαλύτερη εικόνα των ενδιαφερόντων και θεμάτων με τα οποία καταπιάνονται. Η Jolene Lee είναι αρχιτεκτόνισσα με βάση το Βερολίνο. Στην ερευνοκεντρική πρακτική της διερευνά τυπολογικά πρωτότυπα στο πλαίσιο θεματικών που αφορούν τον προσαρμοστικό μετασχηματισμό και παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες σε αρχιτεκτονικά γραφεία ανθεκτικού σχεδιασμού σχετικά με τη διαχείριση υποδομών. Ο Malte Wilms είναι αρχιτέκτονας με βάση το Βερολίνο. Τον ενδιαφέρουν τα συστήματα που αναδύονται μέσα από πολιτικές, χωρικές, εννοιολογικές, οικονομικές, οικολογικές και εικονικές λογικές και τα οποία εξελίσσονται σε πρωτότυπα. Μαζί, αποτελούν ιδρυτικά μέλη του δικτύου Architects for Tempelhofer Feld, το οποίο ιδρύθηκε ως απάντηση στον κίνδυνο ανάπλασης του χώρου του πρώην αεροδρομίου.
-
Δέσποινα Ζευκιλή / Συντονισμός
Η Δέσποινα Ζευκιλή είναι κριτικός τέχνης, διευθύντρια του περιοδικού Αθηνόραμα και μέλος της Προσωρινής Ακαδημίας Τεχνών (ΠΑΤ). Ενδιαφέρεται για την κριτική προσέγγιση της τέχνης και των συστημάτων της μέσα σε ένα ευρύτερο κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο, καθώς και για τις παιδαγωγικές της πτυχές. Έχει γράψει για την αθηναϊκή εικαστική σκηνή σε διάφορα βιβλία και περιοδικά, όπως τα On One Side of the Same Water (εκδ. Hatje Cantz), The Way between Prishtina and Belgrade… (Stacion Center), Art Papers, Third Text, Ocula, Field Journal, Art Review, Frieze, artnet, Flash Art, Art Info, Camera Austria, South Magazine και [φρμκ]. Έχει συνεπιμεληθεί εκθέσεις, πρότζεκτ και εκδόσεις, όπως τα Απολαυστική μαχητικότητα Live, Waste/d Pavilion, Συμφωνία Χωρίς Αρχές: Προς μια ιστορία για τη σύγχρονη ελληνική τέχνη, 4η Μπιενάλε της Αθήνας: AGORA (“The Non-Serious Lectures”), Archaeology of Today? και Local Folk (φανζίν). Τα τελευταία δέκα χρόνια επιμελείται την εικαστική έκθεση του φεστιβάλ «Διαδρομές στη Μάρπησσα» στην Πάρο.
-
Χριστίνα Βαρβία / Παρουσίαση έργου
Η Χριστίνα Βαρβία είναι ερευνήτρια και πρώην αναπληρώτρια διευθύντρια της Forensic Architecture. Έχει σπουδάσει αρχιτεκτονική και έχει διδάξει στην Architectural Association του Λονδίνου (2018-2020). Επιπλέον, υπήρξε μέλος του Τεχνολογικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (2018) και ερευνήτρια στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Λουιζιάνα (2020-2023). Η Βαρβία είναι λέκτορας στο Κέντρο Ερευνητικής Αρχιτεκτονικής του Goldsmiths, Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, και ολοκληρώνει τη διδακτορική της διατριβή στο Πανεπιστήμιο του Όρχους, όπου η έρευνά της επικεντρώνεται στις φεμινιστικές και νεοϋλιστικές προσεγγίσεις του ανθρώπινου σώματος στο πλαίσιο της διερευνητικής πρακτικής. Είναι ιδρυτικό μέλος και επικεφαλής του συμβουλίου του Forensis, του οργανισμού που ιδρύθηκε από τη Forensic Architecture με έδρα το Βερολίνο, καθώς και συνιδρύτρια και συνδιευθύντρια της Πρωτοβουλίας Forensic Architecture στην Αθήνα (FAIĀ). Το έργο της σχετικά με τις αεροπορικές επιδρομές, το καθεστώς κράτησης, τις δεξιές πολιτικές, την αστυνομία και τη συνοριακή βία έχει υποβληθεί σε δικαστήρια και πολιτικά φόρουμ, ενώ έχει εκτεθεί και βραβευτεί διεθνώς.
-
Heinz Emigholz / Σκηνοθέτης
Γεννημένος λίγο έξω από τη Βρέμη της Γερμανίας το 1948, ο Heinz Emigholz μαθήτευσε αρχικά ως σχεδιαστής και στη συνέχεια σπούδασε φιλοσοφία και λογοτεχνία στο Αμβούργο. Η ενασχόλησή του με τον κινηματογράφο ξεκίνησε το 1968 και από το 1973 εργάζεται ως σκηνοθέτης, εικαστικός καλλιτέχνης, συγγραφέας και παραγωγός στη Γερμανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Έχει πραγματοποιήσει πολυάριθμες εκθέσεις, αναδρομικές, διαλέξεις και δημοσιεύσεις. Το 1974 ξεκίνησε την εγκυκλοπαιδική σειρά σχεδίων με τίτλο "The Basis of Make-Up" και το 1984 τη σειρά φιλμικών έργων "Photography and Beyond". Μεταξύ 1993 και 2013 ήταν καθηγητής πειραματικού κινηματογράφου στο Universität der Künste Berlin, όπου συνίδρυσε το Ινστιτούτο Μέσων με διάσταση Χρόνου και το πρόγραμμα «Τέχνη και Μέσα». Το 2003, η Filmgalerie 451 ανέλαβε την έκδοση όλων των ταινιών του σε DVD. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τα βιβλία "Krieg der Augen, Kreuz der Sinne" (Πόλεμος των ματιών, Σταυρός των αισθήσεων), "Seit Freud gesagt hat, der Künstler heile seine Neurose selbst, heilen die Künstler ihre Neurosen selbst" (Από τότε που ο Freud είπε ότι ο καλλιτέχνης θεραπεύει μόνος του τις νευρώσεις του, οι καλλιτέχνες θεραπεύουν μόνοι τους τις νευρώσεις τους), "Normalsatz – Siebzehn Filme" (Κανονική πρόταση – Δεκαεπτά ταινίες) και "Das schwarze Schamquadrat" (Το μαύρο τετράγωνο της ντροπής), όλα από τις εκδόσεις Martin Schmitz Verlag. Άλλα έργα του περιλαμβάνουν τα "Die Basis des Make-Up" (I, II και III), "Der Begnadete Meier" (Grace Jones), "Kleine Enzyklopädie der Photographie" (Μικρή εγκυκλοπαίδεια της φωτογραφίας) και "Sense of Architecture", που περιέχει περισσότερες από 600 φωτογραφίες. Ο Heinz Emigholz είναι μέλος της Ακαδημίας Τεχνών του Βερολίνου από το 2013.
-
Kostadis / DJ
Ο Κωνσταντής Μιχαήλ είναι καλλιτέχνης του ήχου, αυτοδίδακτος πολυοργανίστας και μηχανικός ήχου με βάση την Αθήνα. Ως Kostadis, παρουσιάζει DJ sets με επιλογές που κινούνται ανάμεσα σε ηλεκτρονικές motorik ρυθμολογίες και κομμάτια με έντονη χωρική αίσθηση.
-
Minou Oram / DJ
Η DJ και παραγωγός Minou Oram, με βάση το Βερολίνο, αναμειγνύει δεκαετίες και μουσικά στιλ, ελισσόμενη με ευχέρεια ανάμεσα στη στοχαστική γαλήνη και την ηλεκτρισμένη ένταση, αναζητώντας την κάθαρση μέσω του ήχου. Τα διευρυμένα DJ sets της αντλούν από ένα πλούσιο μωσαϊκό επιρροών, συνυφαίνοντας ήχους από την ψυχεδελική electronica, κοσμικά και εξωτικά ηχοχρώματα, βιομηχανική post-disco, ρυθμικά breaks, αισθησιακή IDM, alienated pop, προσωπικές ηχογραφήσεις πεδίου και πολλά άλλα. Από το 2016 έως το 2020 υπερασπίστηκε την έμφυλη διαφορετικότητα στην ηλεκτρονική μουσική μέσω του πρότζεκτ Femdex. Το 2022 εντάχθηκε στη συνεργατική πλατφόρμα μουσικής, τεχνών και design Cereals. Είναι ραδιοφωνική παραγωγός στους σταθμούς LYL Radio (Λυών/Παρίσι) και THF Radio (Βερολίνο).
Heinz Emigholz, 2022, 80΄
Η οιονεί φασιστική αρχιτεκτονική των σφαγείων του Francisco Salamone στις πάμπες της Αργεντινής, τα ουτοπικά κτίρια του Freddy Mamani Silvestre στο Ελ Άλτο της Βολιβίας και το ανακατασκευασμένο Ανάκτορο του Βερολίνου αποτελούν τους ακρογωνιαίους λίθους ενός αναλυτικού ντοκιμαντέρ που εξερευνά τη διττή φύση του αρχιτεκτονικού μοντερνισμού ως συμπτώματος της έντασης ανάμεσα στην πρωτοπορία και την πολιτική προπαγάνδα. Ο ηθοποιός Stefan Kolosko υποδύεται τον δύτη στη βυθισμένη πόλη του Επεκουέν, όπου παραφράζει ένα κείμενο του Jorge Luis Borges, και τον επιμελητή του μουσείου Humboldt Forum στο Βερολίνο, όπου απαριθμεί τα εγκλήματα του Γουλιέλμου Β΄. Ο αρχιτέκτονας Arno Brandlhuber καταθέτει τα σχόλιά του για την ανακατασκευή του Ανακτόρου του Βερολίνου. Η ταινία γυρίστηκε στο Βερολίνο, τη Βολιβία και την Αργεντινή το 2021.
HERITAGE IN FOCUS #3
Νερό και φύση: Μια κληρονομιά;
Με την εκδήλωση στις 5 Ιουνίου η σειρά εκδηλώσεων Heritage in Focus θα εξερευνήσει καινούργια θεματικά και γεωγραφικά πεδία: Στόχος είναι να απομακρυνθούμε από την ανθρώπινη –όπως και την ευρωπαϊκή– κληρονομιά και να θέσουμε στο επίκεντρο τη φύση. Έτσι, το Heritage in Focus #3 θα εστιάσει στο υδάτινο στοιχείο.
Με αφετηρία το νερό, λοιπόν, θα τεθούν ερωτήματα σχετικά με την αλληλεπίδραση και τη σύνδεση ανάμεσα στα φυσικά και πολιτισμικά τοπία αφενός και στην πολιτισμική κληρονομιά αφετέρου. Ισχύουν για την κληρονομιά της φύσης οι ίδιοι νόμοι όπως για την κληρονομιά του πολιτισμού; Μπορούν να θεωρηθούν τα ποτάμια, οι λίμνες ή οι θάλασσες «πρόσωπα» στα οποία θα αναγνωριστούν τα ίδια δικαιώματα και η ίδια προστασία όπως στους ανθρώπους; Τι είδους σχέσεις μπορούν να υπάρξουν ανάμεσα στη δυτική αντίληψη της φύσης, την έντονα επηρεασμένη από την οικονομία της αγοράς, και μιας αντιμετώπισης των στοιχείων της φύσης η οποία βασίζεται στις γνώσεις των αυτόχθονων λαών, μιας αντιμετώπισης προσωποποιημένης αλλά και συλλογικής, αναπτυγμένης στο πλαίσιο της κοινότητας;
Περισσότερα
Όπως και στις προηγούμενες εκδόσεις της σειράς Heritage in Focus τα ερωτήματα αυτά θα συζητηθούν με βάση τα συγκεκριμένα παραδείγματα της Αθήνας και του Βερολίνου – δύο πόλεων στις οποίες το μέλλον των υδάτινων πόρων είναι ένα όλο και πιο επείγον ζήτημα στον διάλογο που αφορά τον αστικό χώρο. Έτσι, η σχεδιαζόμενη αξιοποίηση αρχαίων υδροδοτικών υποδομών της Αθήνας δείχνει ότι η πόλη αναζητά στη συνθήκη της κλιματικής αλλαγής νέους τρόπους διαχείρισης της αρχαίας κληρονομιάς της. Ομοίως και το Βερολίνο, όπου λόγω των διαρθρωτικών αλλαγών στη βιομηχανία τα επόμενα χρόνια υπάρχει ο κίνδυνος μεγάλης λειψυδρίας, θέλει να ακολουθήσει νέες πολιτικές για την ύδρευση και τη διαχείριση των αστικών υδάτων. Οι ακτιβιστικές ομάδες της πόλης μαρτυρούν την επιθυμία της βερολινέζικης κοινωνίας να επαναπροσδιορίσει τη σχέση της με τα ποτάμια και της λίμνες της μεγαλούπολης.
Οι λύσεις πρέπει πιθανόν να αναζητηθούν σε μια μη ανθρωποκεντρική αντίληψη της φύσης. Σε αυτό συνηγορούν οι παγκοσμίως αυξανόμενες συζητήσεις για τη «νομική υπόσταση» των υδάτινων πόρων, οι οποίες γίνονται και στην Ελλάδα. Η πρωτοβουλία Spree:publik του Βερολίνου δείχνει πώς θα μπορούσε να είναι μια εναλλακτική, μη εμπορευματοποιημένη και συμμετοχική προσέγγιση του θέματος του νερού. Εκτός από αυτές τις ευρωπαϊκές οπτικές, στη συζήτηση θα εξεταστούν οι εμπειρίες και η σκοπιά των αυτόχθονων κοινοτήτων. Προσκεκλημένη είναι η καλλιτέχνιδα και επιμελήτρια από τη Βραζιλία Walmeri Ribeiro, η οποία παρουσιάζει σε φιλμικές δουλειές και περφόρμανς της την εμπειρία των Βραζιλιάνων ψαράδων. Μια επίσκεψη στο αρχαίο αθηναϊκό υδραγωγείο και ένα πρόγραμμα ταινιών μικρού μήκους έχουν στόχο τη μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση του κοινού για το θέμα.
19:30 Κεντρική ομιλία: Carola Hein
Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης: Θάνος Ανδρίτσος, Γιώργος Σαχίνης, Max Bayer, Carola Hein
Συντονισμός: Δάφνη Δραγώνα
Παρουσίαση έργου: Walmeri Ribeiro
22:00 Προβολή ταινιών
On the Other Side – Oil Islands
Walmeri Ribeiro, 2025, 24'
Παρουσία της σκηνοθέτριας
Στα πορτογαλικά, με υπότιτλους στα αγγλικά και ελληνικά
Το στρώμα της καταστροφής
Kώστας Βρεττάκος, 1980, 32'
Στα ελληνικά, με υπότιτλους στα αγγλικά
Ο Ηρακλής, ο Αχελώος και η γιαγιά μου
Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος, 1997, 29'
Παρουσία του σκηνοθέτη
Στα ελληνικά, με υπότιτλους στα αγγλικά
Μουσική: Max Bayer (Spree:Publik)
06.06.2025, ΠΛΑΤΕΙΑ ΔΕΞΑΜΕΝΗΣ
10:30 Εκπαιδευτικό παιχνίδι
Ανακαλύψτε το Αδριάνειο Υδραγωγείο
UrbanDig Project
180΄
Γλώσσα: Ελληνικά, αγγλικά
Ηλικίες: 8-70 ετών
ΠΡΟΚΡΑΤΗΣΗ ΘΕΣΗΣ ΣΤΟ kultur.athen@goethe.de
ΜΕΓΙΣΤΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΤΟΜΩΝ: 30
Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.
-
Carola Hein / Κεντρική ομιλία, συζήτηση στρογγυλής τραπέζης
Η Carola Hein είναι Καθηγήτρια Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής και του Πολεοδομικού Σχεδιασμού στο Delft University of Technology, Καθηγήτρια στα Πανεπιστήμια Leiden και Erasmus, καθώς και Διευθύντρια του Κέντρου PortCityFutures, υπό την εποπτεία των τριών αυτών πανεπιστημίων. Κατέχει την Έδρα UNESCO για «τα ύδατα, τα λιμάνια και τις ιστορικές πόλεις», ενώ διαθέτει εκτενές συγγραφικό έργο στα πεδία της ιστορίας της αρχιτεκτονικής και του πολεοδομικού σχεδιασμού, εστιάζοντας στη σύνδεση της ιστορικής ανάλυσης με το σύγχρονο αναπτυξιακό πλαίσιο. Πιο πρόσφατα βιβλία που έχει (συν)επιμεληθεί: The Hustle and Bustle of Port Cities: Introducing the Concept (2025), Port City Atlas – Mapping European Port City Territories: From Understanding to Design (2023), Oil Spaces: Exploring the Global Petroleumscape (2021), The Urbanisation of the Sea (2020), Adaptive Strategies for Water Heritage: Past, Present and Future (2020) και The Routledge Planning History Handbook (2018).
-
Θάνος Ανδρίτσος / Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης
Ο Θάνος Ανδρίτσος είναι αρχιτέκτονας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με μεταπυχιακές σπουδές Πολεοδομίας- Χωροταξίας στο ΕΜΠ, όπου και συνεχίζει με την εκπόνηση διατριβής με αντικείμενο μελέτης τις πολιτικές και εφαρμογές της Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης. Έχει εργαστεί σε ερευνητικά προγράμματα και συμμετάσχει με ανακοινώσεις σε συνέδρια και επιστημονικούς τόμους στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Εργάζεται για χρόνια στη μελέτη και κατασκευή δημόσιων και ιδιωτικών έργων, ενώ έχει συμμετάσχει με διακρίσεις σε δημόσιους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς. Έχει δεκαπέντε χρόνια εμπειρίας σε έργα και έρευνες Χωρικού Σχεδιασμού, Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης, Αστικής Καινοτομίας, Πολεοδομικής Νομοθεσίας και Συμμετοχικού Σχεδιασμού. Είναι ιδρυτικό μέλος του συνεταιρισμού εργαζομένων Commonspace, και του Participatory Lab, μιας διεπιστημονικής κοινότητας με επίκεντρο την προώθηση του συμμετοχικού σχεδιασμού για την προσαρμογή των πόλεων στην κλιματική αλλαγή. Έχει συγγράψει ή συνεπιμεληθεί τα έργα, «Συμμετοχικός σχεδιασμός: Πόλη, περιβάλλον & κλιματική αλλαγή», «Βιώσιμη αστική ανάπτυξη. Ποιος ο ρόλος των πολιτών;» και «Συμμετοχικός Δημοτικός Προϋπολογισμός» καθώς και σειρά άρθρων. Είναι ο εκπρόσωπος της Commonspace στο Thematic Partnership «Water Sensitive Cities» της EU Urban Agenda, ενώ ήταν ο συντονιστής του έργου «Τόποι του Νερού» στο πλαίσιο του Atlas of Mediterranean Liquidity που συντόνισε το Ινστιτούτο Goethe.
-
Max Bayer / Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης
O Max Bayer σπούδασε αρχικά με σκοπό να γίνει καθηγητής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στα μαθήματα της κοινωνικής & πολιτικής αγωγής και της χημείας. Τελικά, επέλεξε να εργαστεί στην εξωσχολική εκπαίδευση. Συγκεκριμένα, προτείνει και παρακολουθεί την πρόοδο προγραμμάτων στα οποία νέοι άνθρωποι εξερευνούν και διαμορφώνουν καλλιτεχνικά και χειροτεχνικά αστικούς ελεύθερους χώρους – στο χερσαίο και στο υδάτινο περιβάλλον. Το παιδαγωγικό του έργο εστιάζει στη συμμετοχή και την πίστη του κάθε ατόμου στις ικανότητές του. Πολλά από τα εγχειρήματά του υποστηρίζονται από την Bundesvereinigung Kulturelle Kinder- und Jugendbildung (Ομοσπονδιακή Ένωση για την Πολιτιστική Εκπαίδευση Παιδιών και Εφήβων). Εδώ και περισσότερα από 12 χρόνια, δραστηριοποιείται στον ελεύθερο χρόνο του με την πολιτική και πολιτισμική διαχείριση των υδάτινων πόρων του Βερολίνου. Είναι μέλος της ομάδας Anarche και συνιδρυτής της Spree:publik, μιας ένωσης για τα πλοία που χρησιμοποιούνται ως κατοικίες ή έχουν πολιτιστικές χρήσεις στο Βερολίνο. Μακροπρόθεσμος στόχος της Spree:publik είναι η ίδρυση ενός μη εμπορικού, πολιτισμικού λιμανιού με δράσεις από τον ανεξάρτητο καλλιτεχνικό χώρο στις οποίες το κοινό θα έχει ελεύθερη πρόσβαση – πάντα λαμβάνοντας υπόψη και συνάδοντας με τον σκοπό της διατήρησης των υδάτινων πόρων του Βερολίνου. Εκτός από την ετήσια γιορτή στη λίμνη του Ρούμελσμπουργκ και τους τακτικούς καθαρισμούς, τα μέλη της Spree:publik διοργανώνουν καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου ποικίλες εκδηλώσεις σε διάφορα πλοία: συναυλίες, διαδηλώσεις, προβολές και άλλα. Μέσα από αυτές προκύπτουν πολυάριθμες συνεργασίες με συλλόγους και με πρωτοβουλίες που δραστηριοποιούνται και στη στεριά με στόχο μια εναλλακτική, προσανατολισμένη στο κοινό όφελος διαμόρφωση του αστικού ιστού.
-
Γιώργος Σαχίνης / Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης
Ο Γιώργος Σαχίνης είναι Πολιτικός και Περιβαλλοντολόγος Μηχανικός (MSc, UC Berkeley· BSc, Duke University), Διευθυντής Στρατηγικής και Καινοτομίας στην ΕΥΔΑΠ. Είναι επίσης σκηνοθέτης θεάτρου (MA, Central School of Speech and Drama) και συνιδρυτής του UrbanDig Project, ενός μη κερδοσκοπικού πολιτιστικού οργανισμού αφιερωμένου στις τέχνες και στην κοινωνική ενεργοποίηση, με πρόσφατο προσανατολισμό στη δημιουργία πολιτισμού γύρω από το νερό. Ο Γιώργος είναι Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Water Europe και συμμετέχει στην Ad-hoc Ομάδα Εργασίας για την Έλλειψη Νερού και την Ξηρασία, η οποία λειτουργεί στο πλαίσιο της Κοινής Στρατηγική Εφαρμογής (CIS) της ΕΕ για τα Ύδατα.
-
Δάφνη Δραγώνα / Συντονισμός
Η Δάφνη Δραγώνα είναι επιμελήτρια και συγγραφέας που εργάζεται στην Αθήνα και το Βερολίνο. Στο πρόσφατο έργο της ασχολείται με τον αμφίσημο ρόλο της τεχνολογίας στην περίοδο της κλιματικής κρίσης, καθώς και με τις προκλήσεις της αποανάπτυξης για την τέχνη και τον πολιτισμό. Εκθέσεις της έχουν φιλοξενηθεί στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, την transmediale (Βερολίνο), στο LAboral (Χιχόν), το EMST, την Akademie Schloss Solitude (Στουτγκάρδη) και σε άλλα ιδρύματα. Διδάσκει επιμέλεια, σχεδιασμό εκθέσεων και ιστορία της ψηφιακής τέχνης στο Τμήμα Τεχνών Ήχου & Εικόνας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Είναι διδάκτωρ του Τμήματος Επικοινωνίας & Σπουδών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Πανεπιστημίου Αθηνών.
-
Walmeri Ribeiro / Παρουσίαση έργου
Η Walmeri Ribeiro είναι καλλιτέχνιδα, ερευνήτρια και επιμελήτρια, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Τεχνών και Πολιτισμικών Σπουδών του Ομοσπονδιακού Πανεπιστημίου του Φλουμινένσε (Ρίο ντε Τζανέιρο, Βραζιλία). Έχοντας υπόβαθρο στις σπουδές παραστατικών τεχνών και την τέχνη νέων μέσων, το ερευνητικό της ενδιαφέρον επικεντρώνεται στον διάλογο ανάμεσα στις τέχνες και τα περιβαλλοντικά ζητήματα, και ειδικότερα για την Ανθρωπόκαινο, την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της στις σύγχρονες κοινωνίες. Αναζητεί συμμετοχικές μορφές καλλιτεχνικής δημιουργίας με ηθικοπολιτικό πρόσημο, αναπτύσσοντας δράσεις, εργαστήρια και εμβριθές ερευνητικό έργο σε συνεργασία με άλλους καλλιτέχνες, επιστήμονες και παραδοσιακές κοινότητες (ιθαγενείς, ψαράδες και μέλη των κοινοτήτων κιλόμπο) μέσα από τοπικά πρίσματα. Το καλλιτεχνικό της έργο εντοπίζεται στα πεδία της περφόρμανς, της κινούμενης εικόνας, των εικαστικών τεχνών και της τέχνης νέων μέσων. Αυτή την περίοδο είναι ερευνητική υπότροφος του ιδρύματος FAPERJ. Εκπόνησε τη μεταδιδακτορική της έρευνα στο Concordia University (Μόντρεαλ, Καναδάς) με υποτροφία από το CAPES, το διδακτορικό της στο Pontifícia Universidade Católica de São Paulo (PUC/SP) με υποτροφία από το CNPq και το μεταπτυχιακό της στις τέχνες στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο Καμπίνας του Σάο Πάολο (Unicamp).
-
Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος / Σκηνοθ΄έτης
Ο Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος σπούδασε σκηνοθεσία κινηματογράφου και τηλεόρασης στο Πανρωσικό Κρατικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου της Μόσχας (V.G.I.K). Eίναι καθηγητής στο Τμήμα Κινηματογράφου στη Σχολή Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ. Έχει σκηνοθετήσει για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο ντοκιμαντέρ, σειρές, μικρού και μεγάλου μήκους ταινίες, ενώ δουλειές του έχουν βραβευτεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι μέλος της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου και της European Film Academy. Ανάμεσα στις πρόσφατες ταινίες του είναι Τα τέρματα του Αυγούστου (2025), Daniel ’16 (2020), Οι υφάντρες (2020), O Ηρακλής, ο Αχελώος και η Μεσοχώρα (2019).
-
Κώστας Βρεττάκος (1938 - 2018) / Σκηνοθ΄έτης
Ο Κώστας Βρεττάκος (Αθήνα, 1938 – 2018) σπούδασε σκηνοθεσία κινηματογράφου στην Αθήνα και στη Ρώμη χωρίς να ολοκληρώσει ποτέ τις σπουδές του. Έως το 1980 δραστηριοποιήθηκε επαγγελματικά στη διαφήμιση και στη φωτογραφία. Παράλληλα, ασχολήθηκε περιστασιακά με τη δημοσιογραφία και εξέδωσε δύο ποιητικές συλλογές με τον τίτλο Ανάριθμα. Το 1980 δημιούργησε τον εκδοτικό οίκο «Τρία φύλλα» και επέστρεψε στον κινηματογράφο, γυρίζοντας αρχικά ντοκιμαντέρ –Το στρώμα της καταστροφής (1980), Τα παρκαβενέικα της Μοντρεάλης (1984), Διάσωση του μνημείου (1986)– και μία και μοναδική ταινία μυθοπλασίας, τη βραβευμένη Τα παιδιά της Χελιδόνας, που αναφέρεται στον ελληνικό Εμφύλιο, με πρωταγωνιστές τον Αλέκο Αλεξανδράκη και τη Μαίρη Χρονοπούλου (1987). Εργάστηκε ως σύμβουλος κινηματογραφίας του ΥΠΠΟ (1989), πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου (1991-1998) και εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Eurimages, στο Συμβούλιο της Ευρώπης (1991-2006). Το 2009 κυκλοφόρησε (από τις εκδόσεις Ποταμός) το πρώτο του μυθιστόρημα, Περαστικός από το Ρέικιαβικ, και το 2016 ακολούθησε το Ασκήσεις περιέργειας (2016), που τιμήθηκε με το Βραβείο Μυθιστορήματος της Ακαδημίας Αθηνών. Τον τελευταίο χρόνο της ζωής του κυκλοφόρησε (από τις εκδόσεις Πόλις) το βιβλίο του Προστιθέμενη αξία, με νεανικά του ποιήματα, ανθολογημένα και σχολιασμένα από τον ίδιο.
[Στην άλλη πλευρά – Νησιά του πετρελαίου]
Walmeri Ribeiro, 2025, 24'
Το στρώμα της καταστροφής
Kώστας Βρεττάκος, 1980, 32'
Ο Ηρακλής, ο Αχελώος και η γιαγιά μου
Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος, 1997, 29'
